Sen Hiç Sarıkamış’ı Gördün mü?

 

….Sen hiç Sarıkamış’ı gördün mü kedi? Sarıkamış içinde Aynalı Çarşı. Aynalı Çarşı cehennem. Sarıkamış savaşını görmemiş yaşamamış insan dünyada hiçbir şeyi görmemiş yaşamamış demektir. Erzurum içinde aynalı çarşı. Sen kedi sen hiç, uykucu, rahat, gerinen kedi, sen hiç Allahuekber dağında olup biteni gördün mü?

Yaşar Kemal

Sarıkamış’ta yaşananlar ve bir müze: Kafkas Harp Tarihi Müzesi

Osmanlı İmparatorluğu için 1915 senesi Birinci dünya savaşının en kanlı senesiydi. Sarıkamış Cephesi ile savaşa dâhil olunmuştu. Kış mevsimi olması, yeterli hazırlığın olmaması nedeniyle belki de baştan kaybedilen bir savaşa girilmişti. Doğu Cephesi’ne hâkim komutanların karşı çıkmaları da fayda etmez.

10.Kolordudan bir asker yaşadıklarını şöyle aktarır: ’O gece yarısına kadar o yaylanın Kuran sesiyle inlediğini çok iyi hatırlıyorum.. herkes ölmek üzere olduğunu biliyordu.. mahşer gibi. Ne var ki gece yarısından sonra Kuran sesleri kesildi. Çünkü yaralıların hepsi öldü. Kolordu şehit oldu, asker dondu.’

Böyle ayakta.. olduğu yerde donanarak şehit olan Osmanlı askerlerini gören Rus komutan anılarında şöyle yazmış:’Allahuekber Dağında Türk müfrezesini esir alamadım, bizden önce Allahlarına teslim olmuşlardı. İlk sırada diz çökmüş beş kahraman, omuz çukurlarına yasladıkları mavzerleri ile nişan almışlar, tetiğe asılmak üzereler ama asılamamışlar, kaput yakaları, tanrının rahmetini o civan delikanlıların yüreklerine akıtabilmek istercesine semaya dikilmiş, kaskatı, hele bıyıkları, hele hele bıyıkları ve sakalları, ya gözler? Dinmiş olmasına rağmen şu kahredici tipinin bile kapatamadığı gözleri apaçık. Tabiatada, başkumandanada, karşısında ki düşmana da isyan eden ama Allah’ına teslimiyetle bakan gözler..O ürkütücü ayaza rağmen altı masal güzeli mehmed, sandıkları bir avuçlamışlar ki, hayatı biz ancak böyle bir hırsla avuçlayıvermişizdir.’

Kafkas Harp Tarihi Müzesi, Sarıkamış Cephesinde yaşananları, belgeler, fotoğraflar, canlandırmalar eşliğinde bizlere yaşatan bir müzedir. Asker mektuplarından örnekler, revir canlandırması gibi çok detaylı bir çalışmanın ürünü olan müze Sarıkamış şehitlerimizi anmak için çok önemli bir duraktır. Bir gecede Rus baskını ile tüm askerleri şehit olduğu için ‘Kanlı Tabya’ adıyla anılan tabya restore edilerek müze binasına dönüştürülmüştür.

Arzu Öztürk

Yunanca/İngilizce rehber