Urfa Hakkında Kısa Bilgiler 3

 

Harran Ulu Camii

8.yy. da son Emevi Halifesi 2.Mervan yaptırır, adı ‘Cami el Firdevs’(Cennet Camii)olarak geçer kaynaklarda. Doğu cephesi kısmen ayaktadır, kare planlı caminin üç aşamada yapıldığı tahmin ediliyor, yani zamanla büyütülmüş. Emevi Dönemi’ne ait asma, üzüm dalları ile süslü muhteşem sütunlar varmış, iki tanesi bugün Urfa Müzesi’ndedir.

Harran gezisini bitirdikten sonra kümbet evde bir mırra molası.

Adı Arapça acı anlamına gelen ‘mur’ sözcüğünden türetilmiş olan mırra, yapımı oldukça zahmetli bir içecektir.1kg. Kahve çekirdeğinden sadece 4 lt. mırra elde edildiğinden ve yapması emek istediğinden ağa içeceği olarak geçer, halk sadece özel günlerde hazırlar. Çiğ çekirdek tavada kavrulur, ağaç dibekte dövülür. Dövülmüş kahve çekirdekleri suda uzun süre köpüklenerek telvesi ayrılana kadar kaynatılır. Telvenin üzerinde kalın bir sıvı oluşur buna şerbet denir, bu sıvı mutbak adlı bir kaba boşaltılır ve yeniden kaynatılır, üzerine tekrar bol miktarda dövülmüş kahve ve su eklenip kaynatılır. Tekrar şerbet süzülür ve başka bir mutbağa boşaltır. Hazır hale gelen mırra soğuduktan sonra uzun süre saklanabilir, içilecek miktar ısıtılarak ikram edilir. Bu zorlu işlem beş-altı defa tekrarlanır, kaynatma işlemi ise altı-yedi saat sürer. İkram iki kulpsuz fincanla, büyükten küçüğe yapılır. Fincana önce bir yudumluk mırra doldurulur, içtikten sonra tekrar aynı miktarda kahve ikram edilir, misafir ikinciyi de içtikten sonra fincanı kahveciye geri verir, o da fincanı bir peçete ile siler ve bir sonraki konuğa aynı fincanla ikrama devam eder. Eski geleneklerde mırrayı içtikten sonra fincanı yere bırakmak ayıp olarak algılanırdı, eğer bu hatayı yaparsan ikram eden bekarsa evlendirirsin değilse fincanı altınla doldurursun.

Şekersiz içilen mırra acı bir kahve olmasıyla taziyelerde ikram edilir ve içenler acınızı paylaşıyoruz demiş olur.

Harran’da rengarenk giysileriyle kadın ve erkekleri görürsünüz ve sizlerde bu kıyafetlerden giyinip fotoğraf çektirebilirsiniz.

Erkekler, genelde beyaz renkte fistan denen bir elbise ve altına şalvar, üzerine kahverengi, siyah yada krem rengi cüppeye benzer bir aba giyerler. Başlarına neçek denen beyaz yada siyah-beyaz kareli bir tülbent ile üstüne ıgal denen bakır tel ve deve yününden bir taç takarlar.

Kadınlar, fistan denilen ince, uzun kollu bir elbise ve üzerine zıbın denilen önden açılıp kapanan ikinci bir elbise giyerler, bellerine kemer takarlar.

Yörede belli bir yaşın üzerindeki kadınlarda   dakk, dekk denilen bir dövme ile karşılaşırız. Özellikle alt dudak, çene bölgesine yaygın yapılır. Anne sütü, is ve hayvan ödünden bir karışım hazırlanarak yapılır, eskiler kız çocuğu doğuran annenin sütünün mavi renk verdiği için daha özel olduğunu söylerler.

Arzu Öztürk

Yun/İng Rehber