Harran…
Zamanında ana yolların birleşme noktasında, ticaret
hayatının yoğun olduğu, kapalı çarşılarla dolu, zengin bir yerleşim yeriymiş. Akadca
metinlerde Har-ra-na olarak geçer, anlamı;
seyahat, kervan, kesişen yollardır. Akdeniz’i Pers topraklarına bağlayan bir
konumdadır. Yaklaşık 4300 yıldır adı değişmemiştir. Hitit tabletlerinde, Hititler
ile Mitanniler arasında yapılan bir anlaşmada Harran adı geçer. “Bu antlaşmaya
Harran’daki Ay(Sin) ve Güneş Tanrısı şahit olsun…”
Urfa Devletinin Hristiyanlığı kabul ettiği dönemden çok daha
ileriki zamanlarda Harran’da putperestlik devam etmiştir. Harran Sabiizmin
merkezidir.
Zamanında Daysan ve Cüllab nehirleri arasında, bereketli
topraklara sahip bir yer olan Harran zamanla bu ırmakların kurumasıyla zor
günler geçirir. Yeniden canlanması GAP Projesi ile olur. Bugün ağırlıklı olarak
pamuk (%70) tarımı yapılmaktadır, pamuğu %15 buğday ve %15 mısır tarımı izler. Harran
bereketli günlerinde pamuklarının kalitesi ve tartı aletlerinin ünü ile
anılırmış. Bugünde bölge ekonomisi pamuğa dayalıdır.
Kümbet Evleri
Dünyada çok özel bir mimariye sahip olan evler Harran’ın
simgesidir.100-150 yıllık evler, kare planlı birimlerin bir araya
getirilmesiyle ihtiyaçlar doğrultusunda genişletilebilecek şekildedir. Evler
tarihi kentin yıkılmış yapılarından toplanan taş ve tuğlalar ile toprak sıvadan
yapılmıştır. Kubbeler beden duvarının üstüne örülen bir kasnak üzerine bindirme
tekniği ile tuğlalardan örülerek yapılır. Antik şehirden çıkan tuğlalar pişmiş
topraktan olduğu için çok dayanıklıdır. Kubbe kısmında en tepede hava
sirkülasyonu ve aydınlık için bir delik bırakılır. Ama bu açıklık yağmur
girmeyecek şekilde ters v şeklinde 2 tuğla ile örülür. Evler dıştan elle
uygulanan bir sıva ile kaplıdır, içtede sıva belli bir yüksekliğe kadar
yapılır.
1979 yılında Sit Alanı ilan edilir. Bu tarihten sonra antik
şehirden malzeme almak yasaklanınca yeni ev yapımında doğal olarak son bulur. Harranlılar
da beton evlerde yaşamaya başlarlar, sur dışında yeni mahalleler oluşur.
Arzu Öztürk
Yun/İng Rehber
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder