Zeugma Mozaik Müzesi

Zeugma antik kenti Gaziantep'e 50 Nizip ilçesine 18 kilometre uzaklıkta yer alır.

 Büyük Bir İskender Pers Kralı Darius’u kovalarken Fırat Nehri üzerinde demir bir köprü yaptırır ve bir şehir kurar. Kendisinin ölümü üzerine ünlü generallerinden Selevkos Nikator nehrin diğer yakasına “Selevkos Euphrates” şehrini kurar.

 İki şehir bir köprü ile birbirine bağlı olduğu için hepsine “köprü-geçit” anlamını taşıyan “Zeugma” adı verilir. Zeugma şehri Roma döneminde stratejik öneme sahip önemli bir şehirdir.

Zengin Romalılar Fırat manzaralı villalarda yaşarlar. 2 Katlı ve avlulu olan evler yamaca yaslanmış olarak inşa edilirler. Demir korkuluklu pencereler camla kaplanmış, duvarlar fresklerle ve yerler mozaiklerle süslenmiştir. Bugün Zeugma Müzesinde sergilenen mozaikler bu villalardan getirilmiştir. Zeugma mozaik müzesi Hatay, Şanlıurfa ile birlikte Türkiye’deki 3 mozaik müzesinden biridir. Mozaik yapımında kullanılan taşlar Fırat nehrinden alınmıştır. İstedikleri rengin bulunmaması durumunda ise renkli cam kullanmışlardır. O dönemde mozaik sanatı Roma’da çok popüler olmakla beraber sonraki dönemlerde Hristiyanlar kiliselerinde de bu sanatı uygularlar. Latincesi “musaicum” olup; en erken örneklerini Sümerlerde görüyoruz. Bir evdeki mozaikler o ev sahibinin ekonomik durumu ve kültürel seviyesi hakkında bilgi verir. Mozaikler katalogdan seçilebilir veya özel tasarım olarak da yaptırılabilirdi, katalog mozaikleri şüphesiz daha ucuzdu. Önce malzeme toplanır ve harç üzerine ana şekil çizilirdi. İşçilik gerektiren bu sanatta Usta 1 metrekareyi bir günde tamamlardı.  Geometrik şekiller daha kolay ayrıntı gerektiren şekiller daha uzun sürelerde tamamlanırdı. 

Bordürler ise en son yapılırdı. Desen bittikten sonra törpü taşı ile törpülenir sonrasında ise üzerine ince bir boya tabakası sürülürdü. Mozaik sanatı babadan oğula geçen bir sanattı.

Zeugma antik kenti baraj yapımı sonrasında sular altında kalma tehlikesi gösterince acil olarak ve tüm dünyadan yüzlerce arkeoloğun katılımı ve gece gündüz çalışması ile yani bir kurtarma kazısı ile 2000 yılında kurtarılmıştır. Sonrasında ise günümüzün en modern müzelerinden sayılan Zeugma Mozaik müzesine getirilerek sergilenmeye başlanmıştır.

Zeugma Mozaik Müzesi, 9 Eylül 2011 tarihinde eski Tekel binası yerine yapılan 1700 metrekarelik (dünyanın ikinci büyük mozaik müzesi) müze olarak açılmıştır.

Güneydoğu Anadolu ve Gaziantep turlarımızın hepsinde bu kültürel zenginliği misafirlerimize sunuyoruz. Sizleri de bekliyoruz.

Rehber Arzu Öztürk