“..Hiçbir iş tutamıyorsan git de
hamam kapısında kil sat!”
Hamamlar aynı zamanda sosyal
yaşamda olamayan kadınların kendi aralarında toplanabildikleri yerlerdendir. On
beş günde bir ekmek yapılır, ev temizliği ve sonra hamama gidilirmiş.
Hamam günleri adeta bir
seremonidir kadınlar için. Hamam bohçaları; sırmalı bohça; elbiseler için,
altın tel işlemeli bohça; iç çamaşırlar için, Antep işi işlemeli bohça; meşefe (havlu)takımı
için, hamam tası, habbap (takunya),tarak tası(kadınlar yegâne maddi güvenceleri
olan takılarını hamam günü temizlemek bahanesiyle! Evde bırakmazlarmış, sabun, tarak
koydukları tas yıkandıkları sırada takılar içinde kullanılırmış.) içerirdi. Hamam
günü hamamın bu iş için görevlisi olan natır eve çağrılır, hamam bohçalarının
olduğu torbayı teslim alır, torbanın üzerine birde ipek halı atılır, öğleye
yakın hamama gönderilir. Daimi müşterilerin hamamda belli yerleri vardır, halısı
hep aynı yere serilir, torbası sekiye (bu sekiler 1m. yükseklikte taş oturtmalıklardır, üstlerinde de tahtadan
45-50 cm. eninde kerevit olurdu halı tüm bu sekiye örtülürdü),müşteri gelince
torbayı açardı.Bohçaları üst üste dizdikten sonra soyunup mezere (peştamal)
sarınırlar ,ayakkabılar kerevitin altına konur, habbaplarını da giyip tarak ve
tası aldıklarında hamama girmek için hazır olurlardı. Kil tası natır tarafından
kurnaya bırakılır, müşterinin yıkanmasına yardımcı olan kişi(gayme)başına kil
sürer, masaj yaparak saçını yıkar, ardından keselenir en son sabunlanırdı. Bu
birinci fasıldan sonra sular kesilir. Artık yemek zamanındır. Evden
getirdikleri çeşitli yemekleri hep beraber yer ve sohbet ederlerdi. İkinci defa
sular verildiğinde son fasıla geçilir, gayme tarafından iyice liflenirlerdi. Yıkanma
işi bitince üç parçadan (aşağı,yukarı, baş)oluşan meşefe takımına sarınırlar,
ayaklarını yıkamaları için gaymenin getirdiği bir tas suyu dökerler ve böylelikle
hamam günü sona erer…
Özel günlerde de hamama gitme âdeti
vardı:
Kız Hamamı
Düğünden bir gün önce gidilirdi. Yıkanma
işi bitip gelin hamamdan çıkarken, hamamın iki kapısı arasında başına bir küçük
şişe Şamşırak dökülürdü(tarçın ve pembe şeker boyasından oluşan bir sıvı)Damada
daha güzel görüneceğine inanarak bunu yaparlarmış..
Lohusa Hamamı
40.gün hamama gidilir. Lohusa
yıkandıktan sonra önceden hazırlanan ‘Nevse Emi’ (zencefil, tarçın, anason, kimyon,
keten tohumu, kişniş, karabiber, bal ve pekmezden oluşan bir karışım)bütün
vücuduna sürülür, baharatlar Onu çok terletir ve ağrısının, sızısının bu terle
atılacağına inanılır. Ardından bebek de yıkanır, annesinin başı üstünde tutulur
ve hamamlarda bu iş için bulundurulan kurt başı kemiği (kötülüklerden
koruyacağına inanılırmış)bebeğin üstünde gezdirilir. Ağrılara iyi geldiğine
inanıldığı için Nevse Emi hamamdaki diğer kadınlara da ikram edilirmiş.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder