Paflagonya’nın Bahtsız Prensesi veya Amasra’nın adı…
Başlığı okuduğumuzda yabancı bir yerden bahsediliyor hissine
kapılsak da; aslında bu bölgenin antik çağlarda Bartın çayı (Partenos)
çevresindeki batı Karadeniz’in o dönemdeki ismi olduğunu ve çokça da ziyaret
edildiğini söylemek isterim. Amasyalı ünlü coğrafyacı Strabon’a göre bu
bölge batıda Partenos (Bartın çayı); doğuda da Halys ( Kızılırmak) ile sınırlı
idi. Bugünkü anlamda Kastamonu, Sinop, Bartın, Çankırı, Karabük, Zonguldak,
Bolu ve Samsun’un bir bölümü “Paflagonya” addediliyordu.
Liman kentlerinin büyük ölçüde; bugünkü Aydın ili Didim
ilçesine bağlı Balat köyünde bulunan Antik Miletos şehrinin kolonisi olarak
kurulduklarını biliyoruz. Miletosluların sadece Karadeniz kıyısında değil; tüm
Akdeniz’de hatta güney Fransa’da bile koloni şehirleri kurduklarını antik
kaynaklardan biliyoruz. Bu yazımızda Paflagonya kentlerinden bugünkü
Amasra’nın çok ilginç hikâyesini anlatmak istiyoruz.
MÖ 6 yy de Pers hâkimiyetine geçen ve o dönemdeki adı
Sesamoss olan Amasra; MÖ 4 yy da Makedonya hâkimiyetine girer. Büyük Iskender;
İssos zaferinde yenilgiye uğrattığı 3.Darious’un yeğeni olan Amastris’i dia
doklarından ( Büyük İskender’in en önemli 12 generaline verilen isimdir) olan
Krateros ile evlendirir. Ancak İskender’in ölümü ile Krateros Phila ile evlenir
ve eşi Amastris’i Herakleia Pontus ( Karadeniz
Ereğli’sinin dönem adı) Tiranı Diyonisos ile evlendirir. Bu evlilikten 2 erkek
1 kız çocukları olur.
Amastris eşi olan tiranın ölümü ile kraliçe unvanını alır ve
Suriye Kralı Antigones’in hâkimiyetini tanıdığını ilan eder. MÖ 302 yılında
2.kez Büyük İskender’in generallerinden olan ünlü Lysimachos ile evlenir ve
Alexander isimli bir oğulları olur.
Lysimachos MÖ 301 yılında Ptolemaos ile yaptığı İpsos savaşı
sonrası Ptolemaos ‘un kızı Arsinoe ile evlenmek için Amastrisi terk eder.
Kraliçe Amastris bölgedeki 4 şehri (Sesamos -Amasra, Kytaros-Cide,
Kromna-Kurucaşile ve Tios-Hisarönü) içeren bir birlik kurar.
MÖ 300 yılında Birliğin merkezi konumundaki Sesamos’a
kraliçenin adını taşıyan Amastris (Amasra) adı verilir.
Kraliçe Amastris üzerinde adı olan paralar bastırır.
Kraliçenin gücünden rahatsız olan oğulları annelerini boğdururlar.
Ancak Amastris’in öcünü eski kocası olan Lysimachos alır,
iki prensi öldürtür ve Paflagonyadaki Amastris birliğini ülkesine katar.
Amasranın isim annesi olan bahtsız Amastris; aslında Büyük
İskender döneminde yaygın olarak uygulanan medeniyetler arasındaki
anlaşmazlıkları veya savaşları sonlandıran evlilik kurumunun kurbanı olmuştur.
İlkinde Makedonyalılar ile Persleri kaynaştırma amaçlı evlendirilen Amastris;
Eşinin gönülsüz olup Büyük İskender’in ölümü ile eşi tarafından başka bir
politik yaranma çabası olarak Pontus Heraklia tiranı ile evlendirilir. Onun
ölümü sonrası ise; tek gönül evliliğini Lysimachos ile yapsa da onun da savaşta
yenildiği Ptolemaos’un kızı ile evlenmesi ile yine yalnız kalır. Oğulları tarafından
öldürülür ve kente adı yadigâr kalır. Amasra…
Baytatil
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder